เครื่องกระตุกหัวใจแบบอัตโนมัติ หรือที่เรียกกันสั้น ๆว่า AED นั้น เป็นเครื่องมือฉุกเฉินที่ใช้ในการช่วยชีวิตผู้ป่วยที่หัวใจหยุดเต้น เครื่องนี้ส่งกระแสไฟฟ้าไปกระตุกหัวใจให้หดตัว ทำให้หัวใจเริ่มเต้นในจังหวะปรกติอีกครั้งหนึ่ง เครื่องกระตุกหัวใจแบบอัตโนมัติ กับการปั๊มหัวใจ เป็นวิธีการปฐมพยาบาลที่ใช้กันทั่วไปกับคนไข้ที่หมดสติและหยุดหายใจ บทความนี้จะกล่าวถึงรายละเอียดเกี่ยวกับการทำงานของเครื่องกระตุกหัวใจแบบอัตโนมัติ และการใช้เครื่องนี้ในสถานการณ์ฉุกเฉิน

เครื่องกระตุกหัวใจแบบอัตโนมัติทำงานอย่างไร

เครื่องกระตุกหัวใจแบบอัตโนมัติมีตัววิเคราะห์จังหวะการเต้นของหัวใจอยู่ด้วย เพื่อให้ผู้ใช้เครื่องรู้ว่าควรใช้กระแสไฟฟ้ากระตุกหัวใจผู้ป่วยได้หรือไม่ โดยเครื่องจะตรวจสอบระดับอ๊อกซิเจนและการทำงานของกระแสไฟฟ้าในกล้ามเนื้อหัวใจของผู้ป่วยก่อน กล้ามเนื้อหัวใจที่ได้รับอ๊อกซิเจนไม่เพียงพอมักจะเต้นเร็ว เพื่อส่งอ๊อกซิเจนจากโลหิตที่มีอ๊อกซิเจนมากไปยังอวัยวะที่ขาดแคลนอ๊อกซิเจน แต่ถ้าการเต้นเร็วขึ้นของกล้ามเนื้อหัวใจส่งอ๊อกซิเจนให้ได้ไม่มากพอ ก็จะหยุดเต้น นอกจากนี้ หัวใจอาจหยุดเต้นในทันทีได้ด้วย ถ้ามีจังหวะการเต้นของหัวใจที่ผิดปรกติ  ดังนั้น การนำตัววิเคราะห์จังหวะการเต้นของหัวใจนี้มาใช้กับผู้ป่วยจะช่วยบอกได้ว่า มีความจำเป็นต้องกระตุกหัวใจผู้ป่วยด้วยกระแสไฟฟ้าหรือไม่

เครื่องนี้บอกจังหวะการเต้นของหัวใจผู้ป่วย ที่เป็นอันตรายถึงชีวิต ได้ 2 แบบด้วยกัน คือ อาการหัวใจเต้นสั่นพริ้ว (ventricular fibrillation หรือ VF) และ อาการหัวใจเต้นผิดจังหวะจากห้องส่วนล่าง (ventricular tachycardia หรือ VT) ถ้าตัววิเคราะห์สัญญานการเต้นของหัวใจนี้พบอาการใดอาการหนึ่งดังกล่าวข้างต้น ให้ใช้เครื่องกระตุกหัวใจด้วยกระแสไฟฟ้าได้ แต่เมื่อใช้เครื่องกระตุกหัวใจไปครั้งหนึ่งแล้ว ให้ใช้ตัววิเคราะห์นี้ตรวจสอบอีกครั้งหนึ่งว่าหัวใจกลับมาเต้นเป็นปรกติแล้วหรือยัง ในการช่วยชีวิตคนป่วยในลักษณะนี้ ผู้ช่วยเหลือต้องเคลื่อนไหวตัวอย่างเร็ว เพราะยิ่งหัวใจขาดอ๊อกซิเจนนานเท่าใด ความเสียหายที่จะเกิดขึ้นกับหัวใจผู้ป่วยจะมีมากขึ้น ทำให้โอกาสที่จะช่วยชีวิตผู้ป่วยลดน้อยลง

เรื่องสำคัญที่ต้องจดจำให้ขึ้นใจ

ถ้าผู้ป่วยอยู่ใกล้แหล่งน้ำเช่นบ่อน้ำหรือสระน้ำ ให้นำผู้ป่วยออกห่างจากที่ดังกล่าวเพื่อให้แน่ใจว่า ผู้ป่วยอยู่ในสภาพแห้งมากที่สุดเท่าที่จะทำได้ แต่ความชื้นในดินที่เกิดจากฝน หรือดินเปียกนั้นไม่มีปัญหาแต่อย่างใด อย่างไรก็ตาม ถ้าเสื้อผ้าของผู้ป่วยเปียกชื้น ต้องถอดออก เพราะความชื้นอาจมีผลต่อกระแสไฟฟ้าที่ใช้ในการกระตุกหัวใจด้วยเครื่องกระตุกหัวใจแบบอัตโนมัตได้ ในกรณีที่ผู้ป่วยสวมใส่เสื้อผ้าที่แห้ง ก็แค่เปิดเสื้อออกให้เห็นบริเวณหน้าอก แล้ววางแผ่นไฟฟ้าลงบนตัวผู้ป่วย ให้แน่ใจว่าแผ่นไฟฟ้านั้นสัมผัสกับผิวหนังของผู้ป่วยโดนตรง

อย่าลืมเป็นอันขาดว่า ห้ามเคลื่อนย้ายแผ่นเครื่องกระตุกหัวใจออกจากตัวผู้ป่วย หรือปิดสวิชไฟจากตัวเครื่อง เว้นไว้แต่ว่ามีผู้เชี่ยวชาญเป็นผู้สั่งการ

วิธีใช้เครื่องกระตุกหัวใจแบบอัตโนมัติ

• มัดตัวผู้ป่วยให้แน่นและเช็ดตัวให้แห้ง เปิดเครื่องแล้ววางแผ่นไฟฟ้าทางด้านขวาของหน้าอกผู้ป่วยเหนือหัวนม จากนั้น วางแผ่นไฟฟ้าอีกแผ่นหนึ่งบนบริเวณชายโครงใต้รักแร้ แล้วรัดแผ่นไฟฟ้าเข้ากับตัวผู้ป่วยให้แน่น
• เมื่อวางแผ่นไฟฟ้าแล้ว เครื่องก็จะเริ่มการวิเคราะห์ ห้ามสัมผัสแผ่นไฟฟ้าหรือเคลื่อนย้ายผู้ป่วยในขณะนั้น
• เมื่อเครื่องส่งสัญญาณว่า “ส่งกระแสไฟฟ้ากระตุกหัวใจ” ให้ตะโกนว่า “ทุกอย่างพร้อม (clear)” โดยต้องแน่ใจด้วยว่าไม่มีใครแตะต้องตัวผู้ป่วยในตอนนั้น จากนั้นก็กดปุ่ม กระตุกหัวใจ (shock button) เมื่อเครื่องบอกให้กดได้แล้ว แต่ถ้าไม่มีสัญญาณนี้จากเครื่อง ให้ปั๊มหัวใจผู้ป่วยในขณะที่ผู้ป่วยนอนนิ่งไม่หายใจอยู่
• ในกรณีทีจำเป็นต้องกระตุกหัวใจ เครื่องก็จะให้สัญญาณด้วยคำว่า “กระตุกได้ เริ่มเลย…. (Shock advised, charging…..)” ในช่วงเวลานั้น ทุกคนควรอยู่ห่างจากตัวผู้ป่วยอย่างน้อย 2 ฟุต ทันทีที่เครื่องพร้อมที่จะกระตุกหัวใจ ให้ร้องดัง ๆ และชัดถ้อยชัดคำว่า “Clear” พร้อมกับเริ่มส่งกระแสไฟฟ้าให้ผู้ป่วยในทันที

• เมื่อเครื่องเริ่มทำการกระตุกหัวใจ ให้กดหน้าอกผู้ป่วย 30 ครั้งตามด้วยการเป่าลมเข้าปาก 2 ครั้ง ทำเช่นนี้ไปเรื่อย ๆ จนเห็นสัญญาณชีพ ภายใน 2 นาที เครื่องจะทำการวิเคราะห์ผู้ป่วยอีกครั้งหนึ่งก่อนให้สัญญาณว่าควรใช้ไฟฟ้ากระตุกต่อไปอีกหรือไม่

ผู้ที่ประสงค์จะเข้ารับการอบรมเกี่ยวกับการใช้เครื่องกระตุกหัวใจแบบอัตโนมัติในกรุงเทพฯ ให้ติดต่อกับ Bangkok First Aid ได้เลยในวันนี้ เรายินดีที่จะช่วยท่านอยู่ตลอดเวลา

เราจัดส่งหลักสูตรการฝึกอบรม CPR AED คุณภาพสูงในกรุงเทพและทุกที่ในประเทศไทย

ในฐานะผู้ให้บริการฝึกอบรม American Heart Association เรามีหลักสูตรการฝึกอบรม CPR AED คุณภาพสูงในกรุงเทพฯและทุกแห่งในประเทศไทย ผู้เข้าร่วมจะได้เรียนรู้วิธีการกดหน้าอกวิธีการช่วยหายใจตลอดจนวิธีการปรับใช้และใช้เครื่อง AED ในกรณีที่หัวใจหยุดเต้นกะทันหัน ด้วยการฝึกอบรมกับเราเรามั่นใจว่านักเรียนของเราจะได้รับทักษะและความมั่นใจในการใช้อุปกรณ์ช่วยชีวิตนี้